رشت، مرکز استان گیلان و یکی از زیباترین شهرهای ایران است که جاذبه‌های گردشگری بسیاری را در قلب خود جا داده است. یکی از این جاذبه‌ها عمارت کلاه فرنگی رشت نام دارد که مملو از رویدادهای تاریخی تلخ و شیرین است و بسیاری از مردم، اوقات فراغتشان را در محوطه باغ منتهی به آن می‌گذرانند.
عمارت کلاه فرنگی رشت که مردم بومی، آن را به‌دلیل نزدیکی به پارک قدس رشت، با عنوان اماکن پارک شهر می‌شناسند، روزگاری متعلق به حاکمان قدیمی گیلان بوده است. این سازه قدیمی که معماری سنتی و گیلانی دارد، در ضلع جنوبی باغ محتشم واقع شده است. با ما در دوجینجا همراه شوید تا به یکی از جاهایی که به محض رسیدن به رشت باید از آن دیدن کنید، برویم.
مسیرهای دسترسی به عمارت کلاه فرنگی رشت
عمارت کلاه فرنگی رشت در ضلع جنوبی پارک قدس (باغ محتشم) و در کنار رودخانه گوهررود واقع شده است. این عمارت در خیابان حافظ، خیابان ملت، ضلع جنوبی پارک قدس، روبروی شهربازی رشت قرار دارد.
برای دسترسی به عمارت کلاه فرنگی رشت می‌توانید از هر نقطه از شهر رشت با تاکسی یا خودرو شخصی به خیابان حافظ بروید و سپس وارد خیابان ملت شوید. پارک قدس در ابتدای خیابان ملت قرار دارد و عمارت کلاه فرنگی در ضلع جنوبی پارک قرار گرفته است.
تاریخچه کلاه فرنگی
تاریخچه باغ محتشم به دوران قاجار (بازه زمانی ۱۷۸۹ تا ۱۹۲۵ میلادی)، به‌ویژه دوره زمامت و حکمرانی ناصرالدین‌شاه قاجار مربوط می‌شود. اکبرخان بیگلربیگی که یکی از فرمانروایان گیلان بود، پروژه ساخت و احداث این باغ را شروع کرد و این ملک پس از فوت او به دخترش ارث رسید.
اکبرخان بیگلربیگی در سال ۱۳۰۷ چشم از جهان فروبست و مسئولیت اتمام ساخت عمارت برعهده تنها وارثش قرار گرفت. دختر اکبرخان با پسرعمویش صادق خان محتشم‌الملک ازدواج کرد و ازاین‌رو، این باغ را باغ محتشم نامیدند.
ویژگی منحصربه‌فرد عمارت کلاه فرنگی رشت، این است که از بیرون شبیه ساختمانی ۳ طبقه به‌نظر می‌رسد، اما در اصل ۴ طبقه دارد. این طبقات شامل ۲ اتاق در ۲ طبقه اول و دوم است. نکته جالب اینجاست که ساختمان کلاه فرنگی رشت نهایتاً در ۲۶ آبان ماه سال ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۶۴ به‌عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسید.
دلیل نام‌گذاری عمارت
عمارت کلاه فرنگی، شبیه یک کلاه سیلندری قدیمی است؛ انگار که این بخش از پارک، کلاهی شبیه به کلاه شعبده‌بازان به سر گذاشته و آرام سر جایش نشسته است. کلاه سیلندری، کلاه مخصوص شعبده‌بازهاست که بلند و کشیده طراحی می‌شود. علت نام‌گذاری و اصطلاحاً وجه تسمیه کلاه فرنگی هم به‌همین دلیل است.
معماری عمارت کلاه فرنگی رشت
معماری زیبا و چوبی این عمارت، قدمتی ۲۰۰ ساله دارد و آن‌قدر مستحکم بنا شده است که پس از ۲ قرن و با وجود رطوبت بسیار زیاد گیلان، هنوز هم پابرجاست. در طبقه فوقانی این عمارت، یک اتاق ۸ ضلعی بزرگ وجود دارد که از هر طرف دارای پنجره است. این پنجره‌ها در فصول مختلف سال باعث تهویه هوای داخل عمارت می‌شوند و نور خورشید را به فضای داخلی منعکس می‌کنند.
این عمارت، در قدیم به‌عنوان اقامتگاه تابستانی حاکمان رشت مورد استفاده قرار می‌گرفت و در زمان رضاشاه پهلوی به پارک شهر و محیط عمومی تبدیل شد. در حال حاضر هم یکی از جاهای دیدنی رشت به‌شمار می‌رود.
تزیینات ظریفی هم در عمارت کلاه فرنگی رشت وجود دارند که شامل سردیس شیرهای چوبی، ستون‌های کنده‌کاری‌شده و نرده‌های بالکن آن هستند. مصالح ساختمانی عمارت از آجر و چوب تشکیل شده‌اند و سقف آن با خشت ساخته شده است. دورتادور این بنا در طبقه اول دارای ایوان و در طبقه دوم، بالکن چوبی است.
آشنایی با امکانات نزدیک به کلاه فرنگی
از آن‌جایی که عمارت کلاه فرنگی ، جزئی از محوطه پارک قدس رشت محسوب می‌شود، امکانات این باغ تفریحی شامل امکانات نزدیک به عمارت هم هستند که عبارت‌اند از:
- مجموعه تفریحی و خاطره‌انگیز پارک شهر
- زمین فوتبال (چمن مصنوعی)
- کلبه‌های اقامتی متعدد، واقع در پشت عمارت
- وسایل ورزش همگانی
- شهربازی
- نمازخانه
- میز تنیس و پینگ‌پنگ
- دیواره سنگ‌نوردی
- تاب، سرسره و وسایل تفریحی ویژه کودکان
- سرویس بهداشتی مجزا
- نیمکت‌های استراحتی
- حوض بزرگ و فواره آب
بهترین زمان برای بازدید از باغ محتشم
از آن‌جایی که شهر رشت با عنوان «شهر باران» شناخته می‌شود، بهتر است که قبل از بازدید از باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی رشت، نگاهی به وضعیت آب‌وهوا داشته باشید. این عمارت در محوطه پارک قرار دارد، بنابراین امکان بازدید از آن در تمامی فصول سال امکان‌پذیر است. البته که این باغ در هر فصل، شکلی جدید به خود می‌گیرد و در هر بازه زمانی، زیبایی خاص خودش را دارد.
هزینه و زمان بازدید از عمارت کلاه فرنگی رشت
بازدید از باغ محتشم و مجموعه کلاه فرنگی کاملاً رایگان است. البته اگر بخواهید وارد مجموعه تفریحی پارک شهر شوید و از امکانات رفاهی آن لذت ببرید، باید برای ورودی و استفاده از وسایل بازی پول بپردازید. ضمناً هیچ محدودیتی در مورد ساعت بازدید از باغ و عمارت وجود ندارد و شما این اجازه را دارید که در ۲۴ ساعت شبانه‌روز از آن‌ها دیدن کنید.
البته زمان پیشنهادی ما برای بازدید از باغ و عمارت کلاه فرنگی رشت، ۱۷ تا ۲۳ است. زمانی که هوا در هر فصلی خنک است و می‌توان شور و هیجان را با سایر بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان تجربه کرد.
مکان‌های نزدیک به کلاه فرنگی
مکان‌های مهم و مورد نیاز گردشگران که در اطراف کلاه فرنگی قرار دارند، به ۳ دسته رستوران‌ها، هتل های رشت و اقامتگاه‌ها و مراکز مهم شهری تقسیم می‌شوند:
- رستوران محرم: در فاصله ۵ دقیقه‌ای، در صورت داشتن وسیله نقلیه
- کافه آینه: در فاصله ۲۲۱ متری
- کافه شهریور: در فاصله ۳۰۴ متری
- پیتزا برج: در فاصله ۳۳۹ متری
- کافی‌شاپ سیلور: در فاصله ۳۴۶ متری
- قهوه هرمس: در فاصله ۲۰۰ متری
- هتل بزرگ کادوس: در فاصله ۸۳۹ متری
- ساختمان شهرداری رشت: در فاصله ۱.۳ کیلومتری
- هتل اردیبهشت: در فاصله ۱.۳ کیلومتری، واقع در شهرداری رشت
- باشگاه ورزشی و بدنسازی مه‌پیکر: در فاصله ۷۲۶ متری
- سبزه میدان رشت: در فاصله ۱۰ دقیقه‌ای، در صورت داشتن وسیله نقلیه
- فرودگاه بین‌المللی سردار جنگل: در فاصله ۶.۷ کیلومتری
