به محله ناسیونال بندر انزلی که برسید، با خانه‌های رنگ‌ووارنگی روبه‌رو می‌شوید که شبیه مدادرنگی‌های قدونیم‌قد کنار هم قرار گرفته‌اند. این خانه‌ها که در واقع مغازه هستند، خانه‌های رنگی انزلی نام دارند. در این مقاله منحصربه‌فرد به‌سراغ یکی از جاذبه‌های فرهنگی گیلان رفته‌ایم که به یکی از جاهای دیدنی انزلی هم تبدیل شده است.
خانه های رنگی انزلی کجاست؟
خانه‌های رنگی انزلی که به محله ناسیونال هم معروف است، در واقع مجموعه‌ای از مغازه‌ها در خیابان سردار جنگل این شهر هستند. این مغازه‌ها به رنگ‌های شاد و متنوعی نقاشی شده‌اند که منظره‌ای چشم‌نواز و دل‌انگیز به وجود آورده و این محله را به یکی از جاذبه‌های گردشگری بندر انزلی تبدیل کرده است.
قدمت این خانه‌ها به اواخر دوره قاجار و اوایل دوران پهلوی برمی‌گردد و در گذشته محل زندگی روس‌ها بوده‌اند. بعد از انقلاب اسلامی، این خانه‌ها به مغازه تبدیل شدند و صاحبان آنها برای رونق کسب‌وکارشان، نمای بیرونی آنها را به رنگ‌های مختلف درآوردند.
امروزه، علاوه بر مغازه‌ها، در خانه‌های رنگی انزلی می‌توان رستوران، کافه، چایخانه، هتل و اقامتگاه بوم‌گردی هم پیدا کرد. گردشگران می‌توانند در این محله قدم بزنند، از تماشای رنگ‌های شاد و متنوع لذت ببرند، عکس‌های یادگاری بگیرند، سوغاتی بخرند و در رستوران‌ها و کافه‌ها، غذاهای محلی و نوشیدنی‌های خنک میل کنند. خانه‌های رنگی در انزلی، کنار جاذبه‌های دیگر این شهر، مانند تالاب انزلی، بازار ماهی، موزه تاریخ انزلی، و منطقه آزاد انزلی، به گردشگران سفری خاطره‌انگیز و دلچسب را ارائه می‌دهند.
نگاهی به تاریخچه خانه‌های رنگی
خانه‌های رنگی انزلی که در محله ناسیونال این شهر ساحلی واقع شده‌اند، به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری محبوب شمال ایران شناخته می‌شوند. قدم زدن در میان این خانه‌ها با رنگ‌های شاد و متنوع، حس و حالی از سرزندگی و شادابی را به ارمغان می‌آورد و گویی در دنیای رنگ‌ها غرق می‌شوید. اما داستان این خانه‌ها از کجا آغاز شد؟
ریشه در دوره پهلوی اول
تاریخچه ساخت این خانه‌ها به دوره پهلوی اول باز می‌گردد. در آن زمان، تجار روس به دلیل موقعیت مناسب انزلی در کرانه دریای خزر، به این شهر بندری رفت‌وآمد داشتند. آنها اقدام به ساخت خانه‌هایی در این منطقه کردند که به «خانه‌های روس» معروف شدند. این خانه‌ها با معماری خاص خود که تلفیقی از سبک ایرانی و روسی بود، به مرور زمان به نمادی از شهر انزلی تبدیل شدند.
کاربری اولیه خانه‌های رنگی
در ابتدا، خانه‌های رنگی انزلی به‌عنوان محل سکونت تجار روس و خانواده‌هایشان مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما با گذشت زمان و رونق گرفتن تجارت در انزلی، کاربری این خانه‌ها هم تغییر کرد. برخی از آنها به انبار کالا، دفتر کار و یا حتی مغازه تبدیل شدند.
دگرگونی در گذر زمان
پس از انقلاب اسلامی، بسیاری از خانه‌های روس خالی از سکنه شدند و به مرور زمان رو به فرسودگی گذاشتند. در دهه 1380، با توجه به پتانسیل گردشگری این منطقه، تصمیم بر احیای خانه های رنگی انزلی گرفته شد. شهرداری انزلی با همکاری سازمان میراث فرهنگی، اقدام به مرمت و بازسازی این خانه‌ها کرد و نمای آنها را با رنگ‌های شاد و متنوع نقاشی کرد.
معماری جذاب خانه های رنگی
معماری این خانه‌ها به دوران پهلوی اول بازمی‌گردد و گفته می‌شود که توسط معماران روسی طراحی شده‌اند. این خانه‌ها دو طبقه بوده و دارای بالکن، ایوان و حیاط هستند. نمای آنها با رنگ‌های شاد و متنوعی مانند قرمز، آبی، سبز، زرد و نارنجی نقاشی شده است که جلوه‌ای زیبا و چشم‌نواز به این محله داده است.
مصالح اصلی به‌کاررفته در ساخت این خانه‌ها آجر و چوب است و در تزیینات آنها از کاشی و آجرکاری هم استفاده شده است. این خانه‌ها یادآور دوران رونق اقتصادی بندر انزلی در گذشته هستند و نمادی از زیبایی و تنوع فرهنگی این شهر به شمار می‌روند.
چرا خانه های رنگی انزلی به جاذبه گردشگری تبدیل شده‌اند؟
خانه‌های رنگی انزلی که در واقع نمای پشت شنبه‌بازار این شهر هستند، به دلایل متعددی به یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری شمال ایران تبدیل شده‌اند:
- نمای رنگی و شاد: قدم زدن در میان این خانه‌ها، حس بودن در دنیای رنگ‌ها را به شما می‌دهد.
- معماری منحصربه‌فرد: این خانه‌ها تلفیقی از معماری ایرانی و روسی را به نمایش می‌گذارند.
- موقعیت مکانی: خانه‌های رنگی در قلب شهر انزلی و در کنار ساحل خزر قرار دارند.
- امکانات رفاهی: در کنار خانه‌های رنگی، امکانات رفاهی متنوعی مانند رستوران‌ها، کافه‌ها، مغازه‌های صنایع دستی و آلاچیق‌های ساحلی برای گردشگران فراهم شده است.
- فرصت عکاسی: این مکان با رنگ‌های شاد و متنوع خود، فضایی ایده‌آل برای عکاسی و ثبت خاطرات به‌یادماندنی است.
- دسترسی به بازار: با توجه به مجاورت خانه‌های رنگی با شنبه‌بازار، گردشگران می‌توانند از فرصت خرید سوغات و صنایع دستی گیلان هم استفاده کنند.
اهمیت خانه‌های رنگی انزلی از لحاظ فرهنگی
خانه‌های رنگی انزلی در کنار زیبایی ظاهری، از نظر فرهنگی هم حائز اهمیت هستند. این خانه‌ها به‌دلایل زیر، نمادی از تاریخ و هویت شهر انزلی و مردم گیلان به‌حساب می‌آیند:
- نمادی از تاریخ: این خانه‌ها یادآور دوره‌ای از تاریخ ایران هستند و می‌توانند برای نسل‌های آینده درس‌های زیادی داشته باشند.
- نمادی از فرهنگ: رنگ‌های شاد و متنوع این خانه‌ها، ذوق و هنر مردم گیلان را به نمایش می‌گذارند. این خانه‌ها همچنین نمادی از مهمان‌نوازی و خونگرمی مردم این خطه هستند.
- جذب گردشگر: حضور گردشگران در این مکان و آشنایی با فرهنگ و تاریخ گیلان از طریق این خانه‌ها، به تبادل فرهنگی و حفظ و انتقال این میراث ارزشمند به نسل‌های آینده کمک می‌کند.
- احساس تعلق: خانه های رنگی انزلی برای مردم حس تعلق خاطر و هویت ایجاد می‌کنند. این خانه‌ها بخشی از خاطرات و هویت جمعی مردم این شهر هستند.
حفظ و نگهداری از خانه های رنگی انزلی به‌عنوان میراثی فرهنگی، نقشی اساسی در حفظ هویت و تاریخ شهر انزلی و مردم گیلان دارد.
وضعیت این روزهای خانه های رنگی
در حال حاضر، خوشبختانه خانه های رنگی انزلی در وضعیت مطلوبی قرار دارند و از نظر ظاهری و کاربری، به‌عنوان یک جاذبه گردشگری ارزشمند به‌شمار می‌روند. در سال‌های اخیر، پروژه‌هایی برای بازسازی این خانه‌ها انجام شده است که شامل رنگ‌آمیزی مجدد، مرمت نماها و محوطه‌سازی می‌شوند.
با همه این اوصاف، برای حفظ و نگهداری اصالت و زیبایی این مجموعه، به اقدامات بیشتری نیاز است.
